Yangın Söndürme Köpüğü Nedir?
Köpük hava dolu baloncuklardan oluşan yoğun bir bileşimidir. Köpük üç bileşenden oluşmaktadır.Köpük,Su ve Hava. Oranlanmış su ile köpük konsantresi karıştırılarak köpük çözeltisi elde edilir. Yangın söndürme köpüğü çözeltisinin hava ile karışımı, köpük yapıcı cihazlardan geçirilmesiyle sağlanır.
Köpüklerin dünyada ilk defa parlayıcı likit yangınlarında kullanılması 1900 lü yıllara dayanır. Bu yıllarda henüz mekanik köpükler icat edilmemiş olup sadece sodyumbikarbonat ve alüminyumsülfat reaksiyonundan elde edilen CO2 gazının köpürme ajanları ile elde ettiği kimyasal köpükler kullanılmıştır. Mekanik köpüklerin icadı 1930 yıllarından itibaren olmuştur. Sentetik köpük yapıcı ajanlar köpük yapıcı cihazlar ile belirli bir oranda atılmak suretiyle kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzde bilinen şekliyle yangın söndürme köpüğü
Yangın Söndürme Köpüğünün Özellikleri
İyi kalitede bir köpük;
- Suyu bünyesinde tutmalı,
- Isıya karşı dayanıklı olmalı,
- Yakıta karşı dayanıklı olmalı,
- Dağılmayan stabil örtü yapmalı
- Yakıt yüzeyici kaplayacak kadar akıcı olmalı,
- Zehirli buharları geçirmeyen bir köpük battaniyesi oluşturmalı.
Isıya Karşı Dayanıklılık
Yakıta Karşı Dayanıklılık
Parlayıcı Buharları Geçirmeyen Köpük Battaniyesi
Yangın Söndürme Köpüğü Nasıl Çalışır?
Yangın Söndürme Köpüğünün çalışma mantığı 5 maddede incelenebilir:
1- Sudan farklı olarak köpüğün yoğunluğu yanan sıvının yoğunluğundan daha düşüktür. Bundan dolayı yüzme özelliğine sahiptir ve deliksiz sıkı bir köpük tabakası oluşturur.
2- Bu köpük tabakası havanın (oksijenin) yanan sıvıya ulaşmasını önler ve yangını boğar.
3- Yangını bu şekilde bastırmak herhangi bir gaz sızıntısını da önler. Aksi takdirde bu gazlar atmosfer ile temas ettiğinden ve yeniden oksijenlenmesinden dolayı tutuşabilir.
4- Köpükteki su oranının yüksek olmasından dolayı yakıt yüzeyi ve çevresindeki metal yüzeyler hızlı bir şekilde soğumaya başlar ve durumu kontrol edebilecek hale getirir.
5- FFFP tip, AFFF tip ve B Class köpüklerde bulunan film yapıcı malzeme tutuşma zincirini kırar ve tutuşma tehlikelerini önler. Sentetik köpük konsantreleri, film yapıcı köpüklere benzerliğinden dolayı AFFF adı altında satılabiliyor. Lütfen film yapıcı ürünü satın almadan önce film yapıcı olup olmadığın teyit ediniz.
Genleşme Oranı ( Expansion)
Genleşme oranı köpük çözeltisinin genişlemiş köpüğe olan oranına denktir. 3 tür genleşme vardır.
Yangın Söndürme Köpük Tipleri
Yangın söndürme köpükleri kimyasal bileşen ve karakteristil performanslarına göre gruplandığında 7 ana tipte incelenebilir:
1- Protein Köpük Konsantresi ( P )
Protein köpük konsantresi, hayvan tırnak boynuzlar ile çeşitli metalik tuzlar ve katıklar ile hidrolize edilmesinden elde edilen köpük tipidir. Hidrokarbon yangınlarına karşı kullanılır. Genellikle %3 ve %6 oranında üretilirler.
Isıya karşı olan dayanıklılığı, yüksek kararlılığı ve geç geri alev alması avantajlarındandır.
2- Fluoroprotein Köpük Konsantresi ( FP )
Protein köpük konsantrelerine fluoroprotein yüzey aktif ajanları ekstrakte edilerek elde edilen köpük tipidir.
Protein köpüklerin özellikleri yanında , yakıt yüzeyinde daha hızlı akış sağlaması , bastırma kuvveti ve söndürme kabiliyeti protein köpüklere karşı olan avantajlarıdır.
3- FFFP ( Film Yapıcı Fluoroproteinler )
FFFP yangın söndürme köpüğü, Protein köpük ile film yapıcı yüzey aktif ajanların ve stabiliatörlerin kombinasyonu sonucu oluşan köpük tipidir.
Çok yanıcı ve parlayıcı hidrokarbonların yüzeyinde etkili bir şekilde film yapar. Bu film AFFF’de olduğu gibi yanıcı buharları bastırırr. Fluoroproteine kıyasla daha hızlı bastırma etkisine ve kararlılığa sahiptir. %3 ve %6 oranlarında kullanılır. Düşük genleşmeli lasnlarda 10:1 oranına, orta genleşmeli lanslarda 50:1 oranına kadar genleşebilirler. Aynı zamanda FFFP’ler çok düşük genleşmeli lanslarlada kullanılabilirler.
Standart film yapıcı köpük konsantreleri polar solvent yangınlarında kullanılamaz.
4- AFFF ( Film Yapıcı Köpük Konsantresi )
Sulu film yapıcı köpükler, fluorokimyasal surfaktan ve sentetik köpük yapıcıların kombine edilmesi sonucu oluşan, tatlı su ve deniz suyu ile kullanılmaya uygun olan köpük tipidir.
AFFF’nin oluşturduğu film tabakası hidrokarbon yakıtların yüzeylerinde hızlıca yayılarak yangını etkili bir şekilde söndürür, soğutma yapar ve yanıcı buharları geçirmeye bir örtü oluşturur. Yakıt yüzeyine yayılan film tabakası bir şekilde dağılsa bile tekrar eski halini alır.
AFFF köpükler başlıca kullanım alanları petrol rafinerilerinde, akaryakıt tankerleri, akaryakıt depolama tesisleri olduğu gibi düşük yüzey gerilimi sayesinde kullanışlı ıslatma ajanı olduğundan A sınıfı yangınlara da karşı kullanılabilir. Düşük, orta ve çok düşük genleşmeli lanslarla uygulanabilir.
Polar solvent yangınlarında etkili değildir.
5- Sentetik Köpük Konsantreleri
Sentetik köpük, sentetik bazlı köpük yapıcılar ile stabilizatörlerin kombinasyonu sonucu oluşan köpük tipidir. Orta ve yüksek genleşmeli olarak kullanılır. İyi akışkanlığa ve bastırma kabiliyetine sahiptir. Kısa drenaj zamanı, ve yakıt yüzeyini geç kaplama seviyesi dezavantajlarındandır.
Bu yüzden akaryakıt yangınlarında çok tercih edilmez.
Fakat geniş alanlarda maksimum koruma sağlar. Özellikle depolar, hangarlar, makine odaları, gemi güverteleri, maden ocakları ve bodrum katlarda kullanılması tavsiye edilir.
Yüksek genleşmeli jeneratörlerle 1000:1 oranında köpürtülebilir.
%1,5 %2, %3 ve %6 oranında tipler mevcuttur.
6- Ar Tip Köpük Konsantreleri
Polar solventler yani suyla karışabilen yakıtlar, hidrokarbon yangınlarının söndürülmesinde kullanılan köpüklerin ördüğü köpük tabakasını yok eder.
Bu tip yakıtlarda ‘Alkole dayanıklı’ diye bilinen köpük tipi kullanılır. Genellikle AFFF ve FFFP bazlı olarak üretilir. 2 tipte doğru uygulama teknikleriyle hem hidrokarbon hem polar solvent yangınlarına uygulanarak çok amaçlı (multi-purpose) köpük konsantrelerini oluştururlar.
AR tip köpüklerin bünyesinde bulunan polimerik katkı maddesi polar solvente karışana kadar köpüğün bünyesine tutunur. Polar solvent ile çarpışan köpük içerisinde bulunan polimerik membran yüzeye polimeril bir film tabakası örerek söndürmeyi sağlar. AFFF ve FFFP özelliklerine ek olarak yüksek kararlılık ve geri alev alma direnç seviyesi polimer katkı maddesi sayesinden sağlanmıştır.
Yangın Söndürme Köpüğünün Uygulama Alanları
